Badanie usg u dzieci - bezpieczna i skuteczna diagnostyka

Ultrasonografia jest bezpieczną, szeroko dostępną i wartościową metodą diagnostyczną, którą można wykorzystywać jako badanie profilaktyczne także w grupie najmłodszych pacjentów.

Kiedy można wykonać pierwsze badanie USG?

Badania USG można wykonywać już w pierwszych dniach życia noworodka, ponieważ jest to najlepsza, bezbolesna i nieinwazyjna metoda obrazowania. Nie wymaga ona żadnego przygotowania i odbywają się przy łóżeczku dziecka. Za pomocą badań USG u noworodków i niemowląt obrazowane są struktury mózgu (tzw. badanie przezciemiączkowe), narządy jamy brzusznej i miednicy mniejszej (pęcherz moczowy, macica i jajniki), płuca, tkanki miękkie (tarczyca, gruczoły piersiowe, jądra) oraz układ kostno-mięśniowy (m.in. profilaktyczne badanie USG stawów biodrowych).

U dzieci w wieku szkolnym i przedszkolnym badania USG są najczęściej wykonywane z powodu chorób, którym towarzyszą bóle brzucha (USG jamy brzusznej). Czasami młodzi pacjenci wymagają oceny gruczołu tarczowego, gruczołów piersiowych lub jąder. Badania USG w/w narządów przeprowadzane są z powodu niepokojących objawów i nieprawidłowości stwierdzanych w gabinecie pediatry lub jako badania przesiewowe. Te ostatnie pozwalają rozpoznać choroby czy wady wrodzone we wczesnej fazie, zanim spowodują objawy. Jest to szczególnie istotne gdy w rodzinie istnieje zwiększone ryzyko występowania określonych chorób (np. wady układu moczowego, choroby nerek czy autoimmunologiczne zapalenie tarczycy – tzw. ch. Hashimoto).

Wskazania do przeprowadzenia USG u dziewcząt

U dziewcząt konieczna bywa kontrola USG narządów miednicy mniejszej (macica i jajniki), np. z powodu wad wrodzonych lub zaburzeń stwierdzanych w okresie dojrzewania. Badane takie jest wykonywane u młodych pacjentek w ten sam sposób jak badanie USG jamy brzusznej, czyli przez powłoki brzuszne. Miesiączkujące dziewczęta, podobnie jak dorosłe kobiety powinny przyzwyczajać się do okresowej kontroli USG narządów miednicy mniejszej i gruczołów piersiowych – jest to niezwykle ważny nawyk i inwestycja w prawidłowe zachowania prozdrowotne, które w przyszłości pozwolą uchronić się przed  poważnymi następstwami najczęstszych nowotworów kobiecych (rak szyjki macicy, rak jajnika i rak piersi).

Przygotowanie dzieci i młodzieży do badań USG

Większość badań USG można wykonać u dzieci bez żadnego przygotowania – są to badania: USG przezciemiączkowe, USG tkanek miękkich (piersi, jąder, tarczycy) oraz USG płuc i stawów.

Noworodki i niemowlęta (dzieci w pierwszym roku życia) nie wymagają również specjalnego przygotowania do badań USG jamy brzusznej. Warto, aby były po posiłku i dobrze nawodnione, bo zwiększa to szanse na ocenę pęcherza moczowego. Alternatywnie można na badanie USG zabrać przygotowaną porcję płynu w butelce, której używa dziecko (woda, sok, mleko) - napoje NIEGAZOWANE.

Starsze dzieci i młodzież bezpośrednio przed badaniem USG jamy brzusznej powinny powstrzymać się od spożywania posiłków i napojów gazowanych. Optymalny czas to 2-4 godziny po ostatnim posiłku, lub jeśli jest to możliwe to badanie należy zaplanować w godzinach porannych i wtedy zalecane jest pozostanie na czczo.

Powyższe ograniczenia nie dotyczą dzieci z chorobami przewlekłymi wymagającymi stałego przyjmowania posiłków (np. cukrzyca).

Ważną rzeczą przed badaniem USG jamy brzusznej oraz narządów miednicy mniejszej jest wypełnienie pęcherza moczowego. W tym celu co najmniej godzinę przed badaniem należy wypić ok. 2- 4 szklanki płynu (niegazowanego) i powstrzymać się od oddawania moczu.

Jak przebiega badanie USG?

Ultrasonografia to metoda stosowana w diagnostyce obrazowej już od ponad 70 lat, dobrze zweryfikowana pod kątem bezpieczeństwa. Jest to technika wykorzystująca fale ultradźwiękowe, nieszkodliwe dla człowieka, bezbolesna i bezinwazyjna.

Badania USG dzieci i młodzieży odbywają się w przyciemnionym gabinecie, w przyjaznym otoczeniu, w obecności rodziców lub opiekunów dziecka. Wykorzystywany do badań żel jest obojętny dla skóry, bezbarwny, niebrudzący, nie powoduje reakcji niepożądanych i jest specjalnie podgrzewany, tak by zwiększyć komfort badania.

Dziecko może przyjść na badanie z ulubioną zabawką, można również wykorzystać nagrania dźwiękowe (ulubione piosenki, historyjki), które odwrócą uwagę od badania i zmniejszą niepokój.

Im młodszy pacjent, tym istotniejsze doświadczenie badającego i sprawne wykonanie badania. W gabinecie Contenta od wielu lat badania USG dzieci wykonywane są przez doświadczonego lekarza radiologa, z kilkunastoletnim stażem w diagnostyce pediatrycznej.

Dr n. med. Danuta Roik - lekarz, absolwentka Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego, specjalista w dziedzinie radiologii i diagnostyki obrazowej. Od początku swojej kariery zawodowej związana z warszawskimi ośrodkami pediatrycznymi - Szpitalem Dziecięcym przy ul. Litewskiej a następnie Szpitalem Pediatrycznym WUM przy ul. Żwirki i Wigury; Współpracuje także z Oddziałem Pediatrii Szpitala Zachodniego w Grodzisku Maz. i Oddziałem Neonatologicznym Szpitala w Pruszkowie. Wykonuje badania USG, ma również wieloletnie doświadczenie w diagnostyce rentgenowskiej, w tomografii komputerowej oraz rezonansie magnetycznym (TK i MR.)

W gabinecie Contenta w Pruszkowie od prawie 15 lat wykonuje wszystkie badania USG u dzieci i młodzieży oraz badania USG jamy brzusznej i tarczycy u dorosłych. Sama jest mamą trójki dzieci i dobrze rozumie potrzeby i obawy Pacjentów i ich Rodziców, stara się służyć im swoją wiedzą, cierpliwością i wieloletnim, ciągle uzupełnianym doświadczeniem.